Tiêu chuẩn VietGAP trồng trọt là bộ quy định về việc áp dụng phương pháp sản xuất nông nghiệp bền vững cho việc trồng trọt tại Việt Nam. Đạt được giấy chứng nhận VietGAP trồng trọt, sau khi tuân thủ đầy đủ tiêu chuẩn, giúp doanh nghiệp khẳng định sự an toàn thực phẩm của sản phẩm rau củ quả tươi, xây dựng lòng tin với khách hàng và đối tác, cùng việc mở rộng thị trường. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu rõ hơn về tiêu chuẩn VietGap trồng trọt và những yêu cầu chứng nhận VietGAP trong lĩnh vực này.
I. Đôi nét về tiêu chuẩn VietGap
VietGAP (Good Agricultural Practices Việt Nam) là tập hợp các nguyên tắc hướng dẫn về việc thực hiện sản xuất nông nghiệp đạt chất lượng cao cho các ngành sản xuất nông, chăn nuôi và thủy sản tại Việt Nam. Các tiêu chuẩn này bao gồm một chuỗi các quy trình, nguyên tắc và thủ tục dành cho cá nhân và tổ chức tham gia trong quá trình sản xuất, thu hoạch và chế biến. Mục tiêu là đảm bảo rằng sản phẩm đạt yêu cầu về an toàn, chất lượng cao, đảm bảo lợi ích xã hội, sức khỏe của người lao động và người tiêu dùng, bảo vệ môi trường, và có khả năng truy xuất nguồn gốc.
II. Khái niệm về tiêu chuẩn VietGap trồng trọt
Tiêu chuẩn VietGAP trồng trọt là một trong ba tiêu chuẩn con thuộc bộ tiêu chuẩn VietGap và đưa ra những yêu cầu trong sản xuất, sơ chế với mục tiêu là đảm bảo tính an toàn và chất lượng tối ưu cho sản phẩm trong lĩnh vực trồng trọt. Tiêu chuẩn này được quy định trong TCVN 11892-1:2017 và dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế như ASEAN GAP, EUREPGAP/GLOBALGAP và FRESHCARE. VietGAP trồng trọt giúp nâng cao chất lượng và uy tín của sản phẩm trồng trọt Việt Nam, mở rộng thị trường khu vực ASEAN và thế giới.
Ngoài ra, với việc áp dụng cho đa dạng sản phẩm nông nghiệp, từ rau củ quả tươi, chè búp tươi, đến lúa, cà phê và nhiều loại cây trồng khác, VietGAP trồng trọt không chỉ giới hạn trong phạm vi địa phương mà còn mở ra cơ hội cho cả cá nhân và tổ chức trong và ngoài nước tham gia vào hoạt động sản xuất, kinh doanh và nhập khẩu sản phẩm nông nghiệp đảm bảo an toàn trên thị trường Việt Nam.
Tiêu chuẩn VietGAP trồng trọt thiết lập một khuôn khổ chặt chẽ gồm nguyên tắc, quy trình và thủ tục hướng dẫn cho cả tổ chức và cá nhân tham gia trong quá trình sản xuất, thu hoạch, và xử lý sau thu hoạch. Mục tiêu tối quan trọng của việc này là đảm bảo tính an toàn và chất lượng vượt trội của sản phẩm, bảo vệ lợi ích xã hội, sức khỏe cho người sản xuất và người tiêu dùng, đồng thời cũng tôn vinh và bảo vệ môi trường cùng việc theo dõi nguồn gốc sản xuất một cách minh bạch.
III. Quy trình áp dụng tiêu chuẩn VietGap trồng trọt theo TCVN 11892:1:2017
Bước 1 – Lựa chọn vùng trồng theo Tiêu chuẩn VietGAP cho rau: Nơi gieo trồng rau theo Tiêu chuẩn VietGAP cần có đặc điểm đất cao, có khả năng thoát nước phù hợp với sự phát triển riêng biệt của từng loại cây. Đảm bảo khoảng cách xa tầm tác động của các khu vực có thải công nghiệp hoặc y tế, ít nhất là 2 km và cách 200 m với các nguồn thải đến từ thành phố. Trong vùng trồng rau VietGAP, không có chỗ cho các hợp chất hóa học độc hại tồn tại.
Bước 2 – Đảm bảo nguồn nước tưới cho rau theo Tiêu chuẩn VietGAP trồng trọt: Nước cung cấp nên đến từ nguồn giếng khoan, đảm bảo nước không bị nhiễm bẩn hoặc đã qua quá trình xử lý. Đáng chú ý, khi sử dụng phân bón lá hoặc thuốc bảo vệ thực vật, việc sử dụng nước sạch là điều quan trọng.
Bước 3 – Lựa chọn hạt giống rau đáp ứng tiêu chuẩn trồng rau VietGAP: Một yếu tố không thể thiếu trong việc chọn giống hạt giống rau theo chuẩn VietGAP là khả năng xác định nguồn gốc và xuất xứ. Trong trường hợp giống rau nhập khẩu, cần đảm bảo đã qua kiểm dịch. Quan trọng hơn, cần tuân theo thời hạn sử dụng của hạt giống, tránh sử dụng các hạt giống hết hạn hoặc gần hết hạn. Khi sử dụng cây con, cần lựa chọn giống tốt, cây con khỏe mạnh và không bị nhiễm sâu bệnh. Để đảm bảo chuẩn kỹ thuật trồng rau VietGAP, hạt giống cần được xử lý bằng hóa chất hoặc nhiệt trước khi gieo để tiêu diệt nguồn sâu bệnh.
Bước 4 – Chọn lựa phân bón phù hợp với yêu cầu kỹ thuật của Tiêu chuẩn VietGAP trồng trọt: Phân bón sử dụng trong quá trình gieo trồng rau theo Tiêu chuẩn VietGAP là những loại phân hữu cơ đã phân hủy hoàn toàn. Tránh sử dụng phân chuồng chưa phân hủy hoặc pha loãng phân tươi với nước để tưới cây. Có thể áp dụng phân hóa học để bổ sung dinh dưỡng cho cây, nhưng cần tuân thủ nguyên tắc kết thúc việc sử dụng phân hóa học ít nhất một nửa tháng trước khi thu hoạch.
Bước 5 – Phòng trừ sâu bệnh cho cây trồng theo tiêu chuẩn VietGap trồng trọt: Thực hiện biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp IPM (Integrated Pest Management): Cần lựa chọn giống cây chất lượng và có khả năng chống chịu sâu bệnh tốt. Tuân thủ phương pháp luân canh cây trồng hợp lý và chăm sóc tùy theo yêu cầu sinh học của từng loại cây. Thường xuyên kiểm tra và duy trì vệ sinh vườn rau, sử dụng nhân lực để diệt sâu. Sử dụng các chế phẩm sinh học ngăn ngừa và xử lý sâu bệnh hiệu quả. Quan trọng hơn, theo dõi vườn cây một cách thường xuyên để phát hiện nguy cơ dịch bệnh sớm và thực hiện biện pháp khắc phục kịp thời.
Trong tình huống phải áp dụng thuốc bảo vệ thực vật trong vườn rau sạch, người làm vườn cần tuân thủ các nguyên tắc sau đây: Tuyệt đối không sử dụng bất kỳ loại thuốc bảo vệ thực vật nào bị cấm sử dụng cho rau. Ưu tiên lựa chọn những loại thuốc có hàm lượng hoạt chất thấp, ít gây hại cho thiên địch tự nhiên, động vật khác và cả con người. Khuyến khích sử dụng thuốc vi sinh và thảo mộc trong quá trình bảo vệ vườn rau.
Bước 6 – Áp dụng nhiều biện pháp khác để đảm bảo vườn rau tuân thủ chuẩn VietGAP: Trong phạm vi kỹ thuật trồng rau sạch theo VietGAP, người làm vườn có thể sử dụng nhà lưới hoặc nhà kính để bảo vệ cây trồng. Với khả năng hạn chế sự xâm nhập của sâu bệnh, cỏ dại, tác động của sương giá và nắng hạn, biện pháp này giúp giảm sự cần thiết của thuốc bảo vệ thực vật, tăng tốc độ phát triển của cây trồng và tiết kiệm nước dành cho việc tưới cây. Không ngạc nhiên khi nhà lưới và nhà kính ngày càng được ưa chuộng bởi nhiều người làm vườn.
Bước 7 – Thu hoạch rau sạch theo chuẩn VietGAP: Để đảm bảo rằng rau theo tiêu chuẩn VietGAP luôn giữ được sự tươi ngon và chất lượng, người làm vườn cần thu hoạch tại thời điểm hoàn hảo cho độ chín của từng loại rau. Trong quá trình thu hoạch, cần loại bỏ những lá rau già cỗi, sâu bệnh hoặc bất thường để đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Bước 8 – Xử lý và kiểm tra chất lượng rau theo chuẩn VietGAP: Sau khi thu hoạch, quy trình xử lý tiếp theo cho rau theo VietGAP là đưa chúng vào phòng sơ chế. Ở giai đoạn này, rau sẽ được phân loại và làm sạch. Việc rửa rau được thực hiện một cách kỹ lưỡng bằng nước sạch, và sau đó, chúng sẽ được đóng gói bằng các bao bì túi sạch.
Bước 9: Sau khi hoàn thành việc đóng gói và niêm phong, rau sẽ được vận chuyển đến điểm bán hoặc trực tiếp đưa đến người sử dụng trong khoảng thời gian khoảng 2 giờ.
Bước 10: Để đảm bảo rau duy trì chất lượng, hãy lưu trữ chúng ở nhiệt độ 20°C và không quá 2 ngày. Với rau sạch theo tiêu chuẩn VietGAP, bạn có thể sử dụng chúng trực tiếp mà không cần ngâm nước muối hay các chất tẩy rửa khác.
IV. Một số yêu cầu cơ bản khi triển khai tiêu chuẩn VietGap trồng trọt theo TCVN 11892:1:2017
Đào tạo và Hướng dẫn: Người đảm trách VietGAP trong doanh nghiệp cần tham gia khóa tập huấn về VietGAP trồng trọt (hoặc có Chứng chỉ kiến thức về An toàn thực phẩm). Các nhân viên lao động cần được đào tạo hiểu biết về VietGAP trồng trọt, hoặc họ cần sở hữu kiến thức về VietGAP trồng trọt tại các giai đoạn công việc trực tiếp của họ. Trong trường hợp sử dụng các chất hoá học đặc biệt, họ cần tham gia tập huấn theo quy định của cơ quan nhà nước. Người thực hiện kiểm tra nội bộ cũng cần tham gia khóa tập huấn về VietGAP trồng trọt hoặc có kiến thức về VietGAP trồng trọt và kỹ năng đánh giá theo tiêu chuẩn VietGAP.
Cơ sở vật chất: Phải có sơ đồ chi tiết về cơ sở vật chất bao gồm: khu vực sản xuất, vị trí lưu trữ phân bón, thuốc BVTV, hóa chất (nếu có), trang thiết bị, máy móc, khu vực sơ chế và các khu vực khác xung quanh.
Lưu trữ và Xử lý các hóa chất: Kho chứa hoặc nơi lưu trữ phân bón, thuốc BVTV, và hóa chất phải đảm bảo an toàn bằng cách tránh rò rỉ và phải có bảng hiệu cảnh báo về nguy hiểm. Các khu vực này cần được trang bị cửa có khóa để hạn chế sự truy cập không đáng có. Ngoài ra, kho chứa phải được đặt xa khu vực sơ chế và bảo quản.
Xử lý sự cố: Cần có biện pháp và thiết bị sẵn sàng để xử lý trường hợp đổ hoặc tràn phân bón, thuốc BVTV, và hóa chất. Điều này giúp đảm bảo an toàn và ngăn ngừa tình trạng ô nhiễm. Bảo dưỡng thiết bị: Trang thiết bị và máy móc phải được làm sạch trước và sau khi sử dụng, và cần được bảo dưỡng định kỳ để tránh tai nạn và ngăn ngừa sự ô nhiễm sản phẩm. Nếu bao bì tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm, chúng cần tuân thủ quy định của pháp luật về bao bì.
Tạo ra một quy trình sản xuất nội bộ phù hợp cho từng loại cây trồng hoặc nhóm cây trồng, dựa trên tình hình cụ thể của cơ sở sản xuất và đáp ứng các yêu cầu của VietGAP trồng trọt.
Ghi chép và lưu trữ hồ sơ: Cần thiết lập quy tắc, quy định về quản lý và lưu trữ tài liệu liên quan, bao gồm hồ sơ VietGAP. Thời gian lưu trữ hồ sơ ít nhất là 12 tháng kể từ ngày thu hoạch, để hỗ trợ việc kiểm tra nội bộ và theo dõi truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Quản lý sản phẩm và truy xuất nguồn gốc sản phẩm: Cần phải đảm bảo sự phân biệt giữa những sản phẩm được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và những sản phẩm cùng loại không tuân thủ VietGAP, trong quá trình thu hoạch và sơ chế. Cơ sở sản xuất cần thiết lập quy tắc để theo dõi nguồn gốc sản phẩm, đảm bảo tính minh bạch và truy xuất giữa cơ sở sản xuất và khách hàng cũng như trong bản thân quá trình sản xuất.
Điều kiện làm việc và vệ sinh cá nhân: Cung cấp đầy đủ trang bị và dụng cụ bảo hộ lao động, đồng thời duy trì sự sạch sẽ tại khu vực làm việc và trang bị đầy đủ dụng vụ cần thiết. Tổ chức các khóa đào tạo để hướng dẫn cách sử dụng an toàn trang thiết bị, máy móc, và dụng cụ trong quá trình sản xuất. Trang bị bảo hộ lao động (bao gồm quần áo, găng tay, khẩu trang, và ủng) cần được vệ sinh trước và sau khi sử dụng, và được lưu trữ riêng biệt, không kết hợp với các chất khác như thuốc BVTV, phân bón, và hóa chất. Cần có sẵn thiết bị hoặc dụng cụ sơ cứu, cùng với hướng dẫn về cách xử lý trong tình huống cần thiết.
Trong trường hợp pha hoặc phun thuốc BVTV, quy trình cần được tuân thủ và phải sử dụng đầy đủ thiết bị chuyên dụng và bảo hộ lao động theo hướng dẫn ghi trên nhãn sản phẩm, bao gồm việc đeo găng tay và khẩu trang.
Xây dựng & tuân thủ quy định giải quyết khiếu nại liên quan đến sản phẩm và quyền lợi của người lao động. Quy định này phải trình bày cách tiếp nhận, xử lý và phản hồi đối với mọi tình huống khiếu nại.
Thực hiện kiểm tra nội bộ theo các quy định của VietGAP trồng trọt không quá 12 tháng một lần: Nếu phát hiện điểm không phù hợp, cần phân tích nguyên nhân và thực hiện biện pháp khắc phục ngay lập tức. Thời gian thực hiện biện pháp khắc phục trước khi giao hàng cho khách hàng tùy thuộc vào mức độ của vấn đề, nhưng không quá 03 tháng. Đối với các cơ sở sản xuất có nhiều thành viên hoặc địa điểm sản xuất, cần thực hiện kiểm tra đối với tất cả các thành viên và địa điểm sản xuất.
Trong trường hợp cơ sở sản xuất có nhiều thành viên hoặc địa điểm khác nhau, cần thiết lập quy định nội bộ liên quan đến việc phân công nhiệm vụ, tổ chức sản xuất, kiểm tra và giám sát. Quy định này cần được thông báo rộng rãi đến tất cả các thành viên và địa điểm sản xuất để đảm bảo sự thống nhất và hiệu quả trong quá trình hoạt động.
Checkee hy vọng qua bài viết này, bạn có thể biết thêm về khái niệm tiêu chuẩn VietGap trồng trọt, quy trình và những yêu cầu cho doanh nghiệp khi áp dụng tiêu chuẩn VietGap trồng trọt. Nếu bạn có nhu cầu truy xuất nguồn gốc sản phẩm cho doanh nghiệp, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua hotline 0902 400 388 để được tư vấn chi tiết nhất.
